Ubóstwo klimatyczne - wprowadzenie

Fakt, że prawie miliard ludzi na całym świecie (wg WFP 963 miliony), czyli około 1/7 wszystkich mieszkańców Ziemi cierpi z powodu skrajnego ubóstwa, głodu i dramatycznej dostępności wody pitnej jest niezaprzeczalny.

Świat jest obecnie pełen nierówności, a zrównoważony rozwój na skalę globalną to wciąż hasło bez treści. Jak to możliwe, że na Ziemi, gdzie dość jest żywności, by nakarmić wszystkich jej mieszkańców, może dochodzić do takiego absurdu i tragedii.

Wysiłki setek międzynarodowych organizacji i państw próbują zmienić rzeczywistość, w której co najmniej co siódma osoba na świecie jest niedożywiona, a co trzecie dziecko ma niedowagę. Jednak w ostatnich latach otrzymujemy setki alarmujących informacji od tych, którzy działają w terenie próbując wspierać cierpiące społeczności.

Wszelkie wysiłki pomocowe w chwili obecnej nie doprowadzają do stopniowego wykorzenienia głodu i cierpienia. Głodujących jest coraz więcej.

Skąd coraz więcej głodujących na Ziemi

Zbyt małe środki przeznaczane na pomoc przez bogate państwa, którymi dysponują agencje pomocowe, organizacje rozwojowe i humanitarne ( Więcej na ten temat w: "Kiedy Europa spełni swoje obietnice? Nowy raport CONCORD");
Nieefektywność pomocy;
Niekorzystne dla najbiedniejszych regulacje rynkowe, rolne i brak woli państw, by ten stan rzeczy zmienić;
W przypadku Polski - brak uregulowań prawnych i instrumentalne traktowanie pomocy (więcej w tekstach Oli Antonowicz: Dlaczego nie pomagamy najbiedniejszym? oraz Polska pomoc jest bez sensu?);

i wreszcie to, co stanowi jeden z ważniejszych i narastających problemów:

Zmiany klimatu.

Największa organizacja udzielająca pomocy rozwojowej i humanitarnej, działająca w prawie wszystkich najbiedniejszych krajach - World Food Programme, agenda ONZ twierdzi jasno:

Zmiany klimatu i katastrofy naturalne oznaczają mniejsze bezpieczeństwo żywnościowe i głód. Skutki pustynnienia, powodzi i wylesiania są tragiczne dla wspólnot z krótymi pracujemy.

Zmiany wzorców klimatycznych już dziś wpływają na światową produkcję żywności. Z tego powodu przyszłe zmiany klimatu i przyszłe bepieczeństwo żywnościowe są nierozłączne.

Oba cytaty pochodzą ze strony głównej sekcji dot. zmian klimatu w serwisie internetowym WFP: http://www.wfp.org/climate-change

O wpływie zmian klimatu na potęgowanie ubóstwa, w podobnym tonie mówią m.in.:

Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca - http://www.icrc.org/eng
Oxfam International - http://www.oxfam.org/
Action Against Hunger - http://www.actionagainsthunger.org/
Médecins Sans Frontieres - http://www.msf.org/
Action Aid - http://www.actionaid.org
Christian Aid - http://www.christianaid.org.uk/
Friends of the Earth http://foei.org/

Czy potrzeba wymieniać więcej?

Organizacje te pracują łącznie we wszystkich najbiedniejszych krajach świata i mają kompetencje do tego by stwierdzić, że jednym z najważniejszych i rosnących w siłę czynników, które potęgują ubóstwo i głód są zmiany klimatu. Na potwierdzenie faktu, że zmiany klimaty dziś wpływają na ubożenie najbiedniejszych są setki statystyk, zdjęć, świadectw i świadków.

W każdym porządnym sceptyku budzi się agresja, gdy słyszy sam zwrot zmiany klimatu, jednak tutaj trudno kwestionować fakty - zmiany klimatu wpływają destrukcyjnie na życie najbiedniejszych społeczności. Wiedza na temat postępującego ubóstwa klimatycznego jest doskonale udokumentowana i wykracza poza teorię, modele klimatyczne, kwestionowane przez niektórych, jest naoczna.

Ubóstwo klimatyczne

Możemy zatem mówić o ubóstwie klimatycznym, które staje się globalną codziennością. Na czym konkretnie polega ubóstwo klimatyczne, jakie czynniki są jego składowymi i mają na nie największy wpływ i są jednocześnie spowodowane zmianami klimatu?

Pustynnienie terenów, które przez setki lat były żyzne lub względnie żyzne i umożliwiały uprawę żywności na własne potrzeby a nawet na sprzedaż; susze okresowe, które przybierają na sile; zmniejszenie ilości opadów. Wszystkie te czynniki bezpośrednio przekładają się na zmniejszenie produktywności rolnej, co w najbardziej zagrażonych krajach, w których dochód jest uzależniony w 70% od upraw, grozi wzrostem ubóstwa, głodu i może prowadzić do katastrof humanitarnych na ogromną skalę i śmierci głodowej milionów ludzi.

Ilość katastrof naturalnych w ciągu ustatnich 20 lat zwiększyła się z 200 do około 400 rocznie. Cyklon Nargis w Birmie (maj 2008) spowodował śmierć 146 tys. osób i zalanie wielkich obszarów kraju. Cyklon Sidr w Bangladeszu (listopad 2007) spowodował śmierć 3000 osób i zniszczenie lub uszkodzenie kilkusetysięcy domów. Klęska suszy w Syrii, Iraku, Iranie, Afganistanie, Turkmenistanie, Tadżykistanie i Uzbekistanie, która rozpoczęła się w październiku 2007 roku spowodowała spadek plonów najważniejszych zbóż nawet o 50%. Powodzie w Azji Południowej dotknęły 60 mln ludzi. Huragan Felix w Hondurasie i Nikaragui - 40 tys. rannych.

W 1995 roku 24% mieszkańców świata (1,4 mld) mieszkało na obszarach, gdzie występują niedobory wody. Liczba cierpiących na niedobór wody może wzrosnąć do 3,3 mld ludzi. Szczególnie narażone rejony: Afryka, Bliski Wschód i Azja Południowo-Wschodnia.

Choroby oraz epidemie staną się jeszcze groźniejsze wraz ze wzrostem temperatury. Można się spodziewać wzrostu zachorowań na cholerę, malarię i gorączkę krwotoczną.

spowoduje wzrost zjawiska zwanego "uchodźctwem klimatycznym". Około 200 mln ludzi żyje na wybrzeżach, które są zagrożone zalaniem. Małe wyspiarskie państwa jak Wyspy Bahama, Malediwy, Tuvalu czy Mikronezja są zagrożone całkowitym zalaniem i wynikającymi z tego przesiedleniami.

Wzrośnie ilość konfliktów o malejące zasoby naturalne (woda, ziemia uprawna). Sekretarz Generalny ONZ Ban Ki-moon postawił tezę, że konflikt w Darfurze, który doprowadził do tragicznego kryzysu humanitarnego był spowodowany w dużej mierze zmianami klimatu.

Wszystkie te czynniki przekładają się bezpośrednio na bezpieczeństwo żywnościowe i potęgowanie ubóstwa najbiedniejszych państw. Utrudnienia w rolnictwie lub całkowite uniemożliwienie kontynuowania upraw w danym regionie stają się przyczyną gwałtownego wzrostu cierpiących z głodu, śmierci tysięcy dzieci dziennie, przesiedleń, konfliktów o zasoby naturalne.

Jakie niebezpieczeństwa nas czekają

Zgodnie z raportem Stern a zamówionym przez rząd Wielkiej Brytanii, opublikowanym w 2006 roku, w krótkim czasie będziemy mieli do czynienia m.in. z następującymi skutkami zmian klimatu:

około dwieście milionów ludzi zostanie tzw. uchodźcami klimatycznymi z powodu suszy lub powodzi, które występować będą w ich krajach;
problem braku wody pitnej dotknie jednego na sześciu mieszkańców naszej planety;
bioróżnorodność będzie zagrożona, a liczne gatunki bezpowrotnie stracą swoje siedliska - w najgorszym wypadku może wymrzeć nawet do 40% gatunków roślin i zwierząt;
wiele społeczności straci podstawy do produkcji żywności w wyniku migracji albo zaniku gatunków ryb.

Można do tego dodać następujące przewidywania:

w niektórych krajach Afryki, których rolnictwo jest uzależnione od sezonowych opadów, do 2020 roku plony mogą zmaleć o 50%;
w Azji, do lat pięćdziesiątych XXI w. zmaleje dostępność świeżej wody,
również w Azji, gęsto zaludnione obszary dużych delt rzecznych będą zagrożone powodziami na skalę bezprecedensową;
w południowej Europie nastąpi znaczny wzrost temperatur wpływający na zmniejszenie dostępności wody oraz utratę produktywności w produkcji rolnej;
w Ameryce Łacińskiej lasy wschodniej Amazonii mają być zastęowane przez sawannę oraz spadek produktywności roślin, kluczowych dla bezpieczeństwa żywnościowego;

Podsumowanie

Ubóstwo klimatyczne jest już dziś poważnym zagrożeniem dla osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju.

Przewidywania na najbliższe lata a także w wieloletniej perspektywie przekonują, że jeśli bogata Północ nie potraktuje poważnie swych zobowiązań (Milenijne Cele Rozwoju) oraz nie wdroży globalnie zasad zrównoważonego rozwoju, wiek XXI będzie wiekiem katastrofy humanitarnej na niespotykaną dotąd skalę.

Komentarze (zapraszamy do dyskusji):

churi / 28 maja 2009

Jeśli efektywność organizacji charytatywnych jest na tak niskim poziomie, jeśli pomoc nie trafia tam gdzie powinna to w jaki sposób należy pomagać? Jak ja mogę pomóc? Widziałam kilka dokumentów z Afryki z organizacji World Write, które pokazują perspektywę rdzennych mieszkańców Afryki. Ludzie, którzy tam mieszkają mówili, że nie chcą kolejnej studni, nie chcą kolejnego bochenka chleba wszyscy stwierdzili iż potrzebny jest im kapitalizm, potrzebują narzędzi, fabryk. Zastanawia mnie w takim razie jedna rzecz czy jest sens robienia akcji przez Unicef, np. ostatnia akcja, kropla dla Afryki, której celem było wybudowanie studni gdzieś w Afryce? Zastanawia mnie to i mam nadzieję, że ktoś się w tej sprawie wypowie.
Rozumiem, że pomagać tez nie jest tak łatwo i to z wielu powodów np. administracyjno-prawnych. Ale może jednak czasami warto zmienić ogólną przyjęta perspektywę, która uznaje mieszkańców Afryki za ofiary odbierając im w ten sposób autonomie, wolność wyboru, traktuje się ich jak dzieci, i tak naprawdę wmawia się im co jest im potrzebne do przeżycia. W filmach tych ludzie mówili, iż perspektywa według, której Afryce należy pomagać za pomocą studni i pradawnych narzędzi np. maczet jest po prosu zła perspektywą.
Ponawiam więc pytanie, jak Waszym zdaniem należy pomagać? Co jest rozsądniejsze? Jeśli to prawda, że organizacje nie do końca wiedzą lub mogą coś zrobić by zmienić ogólna sytuację i nie wykorzystują w ten sposób potencjału, to w jaki sposób można by go maksymalnie wykorzystać?
Pozdrawiam

Dominik Paszkiewicz / 1 czerwca 2009

Dziękuję za komentarz.

Jest on jednak w niewielkim stopniu związany z tematem artykułu. W najbliższych dniach odpowiem Pani na szerg wątpliwości dotyczących pomocy udzielanej przez organizacje pozarządowe. Tutaj zamieszczę link do artykułu i będziemy mogli dyskutować dalej.

Proszę na przyszłość starać się nie rozmijać z tematem artykułu.

Kiera Willey / 2 grudnia 2022

Great ρost. I was checking cоnstantly this weblߋg and I’m impressed!
Ꮩery helpful info specially the remaining phase :) I care for sᥙch іnfo much.
I was looking for this certain info for a long time. Thank you ɑnd good luck.

Here is my wеb pagе ... rtp live