UE nt. roli sektora prywatnego w rozwoju

13 maja 2014 Komisja Europejska opublikowała nowy komunikat nt. sektora prywatnego w rozwoju (A Stronger Role of the Private Sector in Achieving Inclusive and Sustainable Growth in Developing Countries). W komunikacie opisane są zasady, które mają kierować wzmacnianiem roli sektora prywatnego w działaniach współpracy rozwojowej UE.

Zasady te mają uzupełniać zasady efektywności współpracy rozwojowej i obejmują m.in.:

skupienie się na tworzeniu zatrudnienia, inkluzywności i ograniczaniu ubóstwa;
zróżnicowane podejście do sektora prywatnego; jasne kryteria udzielania bezpośredniego wsparcia jednostkom sektora prywatnego;
nacisk na rezultaty oraz przestrzeganie spójności polityki w obszarach, które wywierają wpływ na sektor prywatny w krajach partnerskich.

W komunikacie wymienionych jest też 12 konkretnych działań, jak np. zwiększenie dostępu do finansów (szczególnie dla kobiet i młodzieży), promocja międzynarodowych standardów społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) oraz wsparcie platform dla wymiany doświadczeń i wiedzy. Komunikat powołuje się na wyniki ewaluacji wsparcia udzielanego przez UE dla rozwoju sektora prywatnego w krajach partnerskich (2004-2010).

Komunikat przedstawia również kryteria dotyczące wsparcia UE dla jednostek sektora prywatnego:

Mierzalne rezultaty rozwojowe;
’Dodatkowość’ (ang. additionality), czyli upewnienie się, że wspierane inicjatywy nie miałyby miejsca bez tego wsparcia i że nie zastępuje ono prywatnego finansowania;
Neutralność, czyli zapewnienie, że wsparcie nie będzie zniekształcać rynku i będzie przyznane w sposób przejrzysty i sprawiedliwy;
Wspólny interes i współfinansowanie,
’Efekt demonstracyjny’, czyli zapewnienie, że wspierane działania będą przykładami nadającym się do replikacji;
Przestrzeganie standardów społecznych, ekologicznych i fiskalnych.

Jednym z ważnych narzędzi we wdrażaniu wsparcia dla sektora prywatnego ma być tzw. blending (czyli łączenie grantów UE z pożyczkami z innych źródeł – publicznych i prywatnych). Ponadto Unia deklaruje też wsparcie dla dialogu między sektorem publicznym i prywatnym zarówno na poziomie lokalnym oraz krajowym, jak i międzynarodowym (m.in. na forum UE poprzez dalsze wzmacnianie unijnego Forum Polityki Rozwojowej - Policy Forum on Development).

Stanowisko europejskich organizacji pozarządowych

CONCORD, europejska federacja NGO, do której należy Grupa Zagranica, pochwaliła komunikat UE za uwzględnienie takich tematów, jak wsparcie dla sektora nieformalnego, mikrofinansów, małych i średnich przedsiębiorstw, jak również wsparcie dla przesiębiorczyń. Jednocześnie federacja zwraca uwagę na to, że priorytet we wszystkich tych działaniach powinien być dany lokalnym jednostkom i rynkom w krajach partnerskich. CONCORD wzywa też do ostrożnego używania partnerstw publiczno-prywantych (PPP) i blendingu. Zaleca też stworzenie mechanizmów oceny wstępnej, monitoringu i ewaluacji inicjatyw sektora prywatnego, które włączałyby zainteresowane strony, a szczególnie beneficjentów tych działań.

Eurodad i Oxfam we wspólnej reakcji odpowiedziały nieco ostrzej, wyrażając zaniepokojenie tym, że komunikat promuje użycie środków publicznych na wsparcie dla prywatnych firm bez zapewnienia wystarczającej przejrzystości i kontroli nad skutecznością tych działań w kontekście rozwoju. Organizacje zwracają też uwagę na to, że komunikat w niewystarczającym stopniu odnosi się do innych obszarów polityki UE, takich jak handel, inwestycje, rolnictwo i podatki, w których obecna polityka ma największy negatywny wpływ na kraje rozwijające się i ich sektor prywatny. Wykorzystanie „wagi politycznej” Europy, wymieniane jako jedno z ważnych narzędzi w komunikacie, może też zdaniem Eurodad podważać suwerenność i zasadę demokratycznego podejmowania decyzji w krajach partnerskich. Organizacje są też zaniepokojone tym, że komunikat wspiera zwiększanie udziału sektora prywatnego w usługach publicznych, co według wielu badań ma małe szanse przynieść korzyści uboższej części społeczeństwa. Zamiast tego, sugerują Eurodad i Oxfam, UE powinna wspierać kraje partnerskie w regulacji szybko rozwijających prywatnych inicjatyw w obszarze zdrowia i edukacji.

Temat sektora prywatnego w rozwoju jest szeroko dyskutowany na wielu forach – w UE, ale też na spotkaniach Globalnego Partnerstwa na rzecz Efektywnej Współpracy Rozwojowej (GPEDC) i w procesach ONZ. Polski MSZ stawia dopiero pierwsze kroki w tej kwestii, otwierając w 2013 r. część systemu małych grantów dla polskich przedsiębiorstw działających w krajach rozwijających się i współpracując z Ministerstwem Gospodarki przy programie Go Africa. Zainteresowanie tematem rośnie również wśród polskich organizacji pozarządowych. W styczniu tego roku Polska Akcja Humanitarna wraz z Grupą Zagranica zorganizowały seminarium nt. roli sektora prywatnego we współpracy rozwojowej.

Więcej informacji (w jęz. angielskim):

Informacja prasowa KE: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-551_en.htm