UE a kraje Globalnego Południa – gdzie leży problem?

O tym, jak ważne jest prawdziwe wspieranie rozwoju rolnictwa rodzinnego w krajach Globalnego Południa jako sposobu na redukcję głodu i ubóstwa, przekonywaliśmy parlamentarzystów z Europy oraz krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku podczas XIX Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP - UE.

Spójność polityk?

Unia Europejska jest jednym z największych dawców pomocy rozwojowej dla krajów najbiedniejszych. Rozwój jest głównym celem promowanym oficjalnie w negocjacjach handlowych prowadzonych w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz Umów o Partnerstwie Gospodarczym (EPA) między UE a krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP). Jednak w rzeczywistości UE próbuje przede wszystkim uzyskać większe otwarcie rynków zagranicznych na europejskie firmy i produkty, aby móc rozwijać głównie własną gospodarkę. Pojawiają się zatem rażące niespójności pomiędzy deklaracjami a praktyką – Unia Europejska mówi o wspieraniu rozwoju w krajach Globalnego Południa, a jednocześnie prowadzi polityki rolne, handlowe, a nawet rozwojowe, które bardzo często rozwój ten utrudniają lub nawet uniemożliwiają. Interesy UE nazbyt często wygrywają z realizacją prawa do żywności i Milenijnych Celów Rozwoju.

Podczas spotkania z parlamentarzystami w naszych działaniach rzeczniczych skupiliśmy się głównie na konieczności uspójnienia przez UE jej różnych polityk, aby skuteczniej i na wielu frontach wspierać rozwój krajów najbiedniejszych w kontekście walki z głodem.

Większość krajów Globalnego Południa pozostaje w tej walce bezradnych, bowiem środki budżetowe przeznaczane przez nie na rolnictwo są za małe. W Afryce Subsaharyjskiej niewiele jest krajów, które przeznaczają na rolnictwo więcej niż 4% całego budżetu. Jeśli nawet posiadają własne polityki rolne, to faworyzują one głównie uprawy pod eksport, a nie uprawy zapewniające pożywienie miejscowej ludności. Jest to o tyle ważne, że w najbiedniejszych krajach, takich jak kraje Sahelu, rolnictwo rodzinne skupia aż 80% całej populacji! Jest to zatem podstawowe zajęcie oraz źródło utrzymania dla milionów ludzi. Co więcej, politycy z większości krajów AKP nie mają narzędzi i odwagi, by bronić się przed zagrażającą ich krajom polityką krajów bogatych. Mobilizacja krajów AKP jest zatem niezbędna, co jest szczególnie istotne w układach handlowych, jakie zawierają w ramach WTO.

Co krytykujemy?

Wspólna Polityka Rolna (WPR) pozwala Unii Europejskiej dążyć w kierunku niezależności żywnościowej dzięki ochronie własnych rynków i poprzez liczne instrumenty wsparcia oraz modernizacji jej własnego rolnictwa. Mechanizmy te opierają się jednak często na dotowaniu europejskich produktów i eksportowaniu ich po zaniżonych cenach na rynki krajów najuboższych. Produkty te z powodzeniem wypierają na pozaeuropejskich rynkach lokalne produkty żywnościowe, w konsekwencji czego produkcja ich okazuje się zupełnie nieopłacalna. Nasza krytyka WPR nie ogranicza się do kwestionowania dotowania produktów europejskich, ale dotyczy również nierównego podziału subsydiów pomiędzy duże i małe gospodarstwa rolne, co przyczynia się do zanikania tych ostatnich na terenie Unii. Obecnie WPR, po pierwsze, promuje rolnictwo intensywne, które nie dba o środowisko naturalne i degraduje społeczności wiejskie, po drugie, kształtuje handel zagraniczny, który niszczy rolnictwo krajów rozwijających się. Politycy widzą niekonsekwencje Wspólnej Polityki Rolnej i wydają się bezradnie rozkładać ręce. Uważamy jednak za ważne, aby wśród polityków oraz społeczeństw europejskich budować świadomość, że małymi krokami można dążyć do pozytywnych zmian, jeśli wykaże się w tym kierunku odrobinę dobrej woli.

Co może Parlament Europejski?

Podczas zorganizowanego przez nas i naszych partnerów spotkania dla polityków, podkreślaliśmy kluczową rolę Parlamentu Europejskiego w działaniach na rzecz większej spójności polityk UE z rozwojem krajów Globalnego Południa. Rosnące uprawnienia PE wiążą się z jego coraz większą odpowiedzialnością w tym zakresie. Dostrzegalne jest coraz większe zaangażowanie Parlamentu, czego dowodem jest raport o spójności unijnych polityk na rzecz rozwoju, opublikowany z inicjatywy poselskiej pod koniec 2009 roku. Nadal jednak pozostaje bardzo wiele do zrobienia.

Oto niektóre najważniejsze rekomendacje dla posłów Parlamentu Europejskiego:

• uznanie prawa do suwerenności żywnościowej krajów rozwijających się

• wspieranie rolnictwa rodzinnego na Północy i Południu

• włączenie do tych działań organizacji wiejskich, reprezentujących drobnych rolników

• stworzenie mechanizmu składania skarg dla ofiar niespójności polityk europejskich

• włączenie krajów rozwijających się i ich społeczeństw obywatelskich do działań na rzecz spójności europejskich polityk z rozwojem

• prowadzenie konsultacji z europejskim społeczeństwem obywatelskim i krajami rozwijającymi się na głównych etapach wdrażania, monitorowania oraz oceny działania UE w zakresie spójności.

Więcej informacji na ten temat znajdziecie w publikacji: „Na rzecz spójności polityk europejskich z działaniami zwalczającymi głód na świecie. Zadania dla parlamentarzystów w Europie i w krajach AKP”, która jest dostępna tutaj.

Czym jest JPA?

Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP - UE (Joint Parliamentary Assembly ACP-EU) zostało ustanowione 23 czerwca 2000 r. w następstwie układu o stowarzyszeniu, zwanego porozumieniem z Cotonou, zawartym między Unią Europejską a 78 państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Celem porozumienia jest poprawa poziomu życia i rozwoju gospodarczego państw AKP, a także pogłębianie współpracy między nimi oraz Unią Europejską. Przedstawiciele 78 państw AKP spotykają się z posłami Parlamentu Europejskiego dwa razy do roku na tygodniowym posiedzeniu parlamentarnym. Uczestnikami tego wydarzenia w randze obserwatorów mogą być również przedstawiciele organizacji pozarządowych.

Obrady XIX JPA odbyły się w dniach 27 marca - 1 kwietnia 2010 r. w Hiszpanii. Głównymi tematami spotkań polityków były: koordynacja działań na Haiti, sytuacja w Południowym Sudanie, ekonomiczne i społeczne skutki zmian klimatu oraz społeczne konsekwencje kryzysu finansowego dla globalnej ekonomii.

Spotkanie organizacji pozarządowych z politykami pt. „Spójność polityk na rzecz walki z głodem. Jaka jest rola JPA?” zorganizowaliśmy razem z Polskim Klubem Ekologicznym, Polską Akcją Humanitarną, Francuskim Komitetem na Rzecz Solidarności Międzynarodowej (CFSI) oraz SOS Faim – Belgia. Dyskusji przewodziła Michele Rivasi, wiceprzewodnicząca Zgromadzenia, a uczestnikami debaty byli: Maria Staniszewska (PKE), Foulematou Camara (Krajowa Konfederacja Organizacji Rolników- Gwinea), Virginie Pissoort (SOS Faim) oraz Pascal Erard (CFSI).



 
Nasi Partnerzy Amani Kibera Instytut Globalnej Odpowiedzialności Counter Balance Polska Akcja Humanitarna Grupa Zagranica Bankwatch Network Polska Zielona Sieć