Rolnictwo w Kenii

Prezentujemy artykuł przygotowany przez uczniów i uczennice z X Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie po warsztatach dziennikarskich w ramach kampanii "Jedz lokalnie, myśl globalnie!".

Grabież ziemi

Największym problemem współczesnego rolnictwa jest zjawisko land grabbingu, czyli grabieży ziem przez krajowe i międzynarodowe firmy, rządy i osoby prywatne. Wąsko definiowana „grabież ziemi” odnosi się do nabywania rozległych obszarów gruntów rolniczych i innych zasobów naturalnych (jak woda, minerały, lasy itp.) oraz sprawowania nad nimi kontroli przez transnarodowe lub lokalne podmioty w celu eksploatacji tych zasobów dla osiągnięcia zysków.

W szerszej definicji grabieżą określa się nabywanie ziemi, któremu towarzyszy przynajmniej jedna z niniejszych okoliczności jak: pogwałcenie praw człowieka (zwłaszcza praw kobiet), naruszenie zasady dobrowolnej, świadomej zgody dotychczasowych użytkowników, ignorowanie konsekwencji dla stosunków społecznych, gospodarczych i genderowych oraz dla środowiska naturalnego, brak przejrzystości transakcji oraz unikanie demokratycznego planowania, niezależnego nadzoru i aktywnej partycypacji dotychczasowych użytkowników gruntów. Niektórzy badacze uważają, że współczesne zagrabianie ziemi (przynajmniej niektóre jego formy) przez korporacje międzynarodowe i rządy obcych państw jest przejawem neokolonializmu (utrzymywanie związków oraz zależności gospodarczych i politycznych przez mocarstwo w stosunku do kolonii, które ogłosiły niepodległość) w odniesieniu do ziemi i rolnictwa.

Przypadek Kenii

Kenia należy do bogatszych państw afrykańskich. Jest to jednak kraj głównie rolniczy (19%). Gospodarka rolna składa się z dwóch podstawowych sektorów. Tradycyjna uprawa i hodowla obejmuje niewielkie gospodarstwa chłopskie. Nowoczesne gospodarstwa to najczęściej prowadzone przez Europejczyków plantacje. Dostarczają one 80% produkcji eksportowej oraz 70% surowców dla przemysłu przetwórczego. Uprawia się na nich głównie kawę, herbatę, bawełnę orzeszki ziemne oraz marunę, kwiat wykorzystywany jako środek owadobójczy.

Natomiast w małych gospodarstwach podstawową rośliną uprawną jest kukurydza, nadająca się do bezpośredniego spożycia. Inne to: sorgo, proso, jam, bataty, ryż, trzcina cukrowa, rośliny strączkowe oraz banany. W Kenii przedłużający się okres suszy doprowadził do dramatycznych sytuacji. Wymuszona migracja pasterzy w poszukiwaniu wody i paszy powoduje rozprzestrzenianie się chorób bydła i zaostrza konflikty w regionie. W dodatku stada coraz częściej wypasane są na terenach zajmowanych do tej pory przez słonie, jedną z głównych atrakcji turystycznych i źródło zarobków dla wielu Kenijczyków. Teraz, z braku pożywienia i wody, słonie zaczynają masowo ginąć. Zdaniem zoologów, jeśli susza będzie się przedłużać, gatunek może być zagrożony.

Problem dotyczy także miast. Jako że elektryczność w Kenii pochodzi w dużej mierze z elektrowni wodnych, ze względu na niedobór wody, prąd jest racjonowany. Obecnie kenijski Czerwony Krzyż wraz z UNICEF realizuje projekt obejmujący budowę systemu dostarczania wody z wykorzystaniem naturalnych źródeł, mających swój początek w pobliskich górach i wypływających na powierzchnię na skraju jeziora Turkana. Woda ta jest dobrej jakości, nie jest tak słona jak ta z jeziora i nie wymaga w zasadzie żadnego oczyszczenia lub innych działań przygotowawczych. Obecnie prowadzone są prace we wszystkich fazach projektu, przy zróżnicowanym poziomie ich ukończenia. UNICEF przeszkolił specjalistów w dziedzinie higieny, którzy są obecnie wykładowcami w szkołach. 4800 uczniów uzyska dostęp do sanitariatów (z podziałem dla chłopców i dziewczęta) w 51 szkołach, a program „promocji higieny” obejmuje dostęp do czystej wody. W ramach tego programu zapewniony będzie remont starych i budowa nowych stacji pomp jak i prostych ręcznych studni.

Action Aid Kenia

Filip z ActionAid Kenia ma duże doświadczenie w pracy na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego i życia oraz ochrony zasobów naturalnych. Angażował się w wiele kampanii między innymi: walkę o prawa kobiet na poziomie lokalnym, gminnym oraz pomoc z HIV/AIDS. Filip posiada wiedzę na temat projektowania badań, polityki, opinii oraz analiz, dzięki temu stara się zmieniać pozycję polityki na szeroką politykę międzynarodową i organizacji oraz stosowania ustaleń badań (aby mieć wpływ na działania wśród podmiotów państwowych i niepaństwowych w różnych miejscach). Filip zajmuje stanowisko kierownicze w ActionAid, pomaga w poszukiwaniu funduszy na projekty międzynarodowych programów i wspiera strategię rozwoju Kenii.

Działalność ActionAid przynosi wielkie korzyści. Jednym z największych sukcesów działalności organizacji rządowych i pozarządowych jest spadek liczby osób niedożywionych - z 64% w 1979 do 12% w 1998 roku, a liczba spożywanych przeciętnie kalorii wzrosła z 1600 do 2600 (w 1992 r. 80% populacji nie spożywała dziennej normy, a w 2004 r. 80% ludności było w stanie zaspokoić dzienne potrzeby organizmu). Było to możliwe dzięki rozwojowi rolnictwa - wzrost zarobków w tym sektorze gospodarki wynosił ponad 5% rocznie w ciągu ostatnich 25 lat, a powierzchnia gruntów rolnych prawie się potroiła.

fot. FAO



 
Nasi Partnerzy Amani Kibera Instytut Globalnej Odpowiedzialności Counter Balance Polska Akcja Humanitarna Grupa Zagranica Bankwatch Network Polska Zielona Sieć