Polska współpraca rozwojowa - Raport 2014
Jesienią 2013 r. Polska przystąpiła do Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD, prestiżowego klubu krajów-donatorów pomocy rozwojowej. Mimo to, pomoc rozwojowa udzielana przez Polskę pozostaje dużo poniżej naszych międzynarodowych zobowiązań i wiele jej brakuje jeśli chodzi o jakość i spójność.
Raport „Polska współpraca rozwojowa 2014” koncentruje się na temacie spójności polityki na rzecz rozwoju i analizuje m.in. spójność polskiej polityki klimatycznej, inwestycyjnej, fiskalnej oraz edukacyjnej z celami polskiej i międzynarodowej współpracy rozwojowej. Opisuje też wysokość i spójność w alokacji środków polskiej ODA w kontekście zobowiązań międzynarodowych i krajowych dokumentów programowych.
W tegorocznej edycji – oprócz krótkiej analizy statystyk polskiej pomocy rozwojowej – proponujemy przyjrzenie się trzem kwestiom niezwykle istotnym dla systemu współpracy rozwojowej: dyskusji nad nową definicją oficjalnej pomocy rozwojowej, członkostwu Polski w Komitecie Pomocy Rozwojowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz problematyce spójności polityki na rzecz rozwoju.
W 2013 r. Polska przekazała w ramach Oficjalnej Pomocy Rozwojowej (ODA) ok. 1,5 mld zł, co stanowiło 0,1% DNB. Co więcej, zaledwie 40% i tak niewysokiej pomocy dwustronnej (czyli wyłączając składki do budżetu pomocowego UE i agend ONZ, które stanowią ok. 3/4 polskiej ODA) trafiło do krajów zdefiniowanych jako priorytetowe przez MSZ.
Ale nie tylko spójność między programowaniem MSZ a polityką pożyczkową prowadzoną przez Ministerstwo Finansów jest wyzwaniem. Polska oraz inne kraje UE zobowiązane są na mocy traktatu lizbońskiego do dbania o tzw. spójność polityki na rzecz rozwoju. Niestety, opisane w raporcie polskie i europejskie polityki dotyczące klimatu, inwestycji i podatków, nie tylko nie wspierają realizacji celów rozwojowych, ale często stoją z nimi w sprzeczności.
Na koniec proponujemy przyjrzeć się dwóm ciekawym pytaniom i bardzo konkretnym sprawom związanym z polską pomocą w ostatnich latach.
Dlaczego przez 10 latach polskie organizacje zdobyły tylko 0,025% grantów z Komisji Europejskiej na pomoc rozwojową?
W latach 2004–2013 Komisja Europejska przyznała blisko 4 tysiące grantów na realizację działań w zakresie pomocy rozwojowej, ale zaledwie 0,025% (!) z nich przypadło w udziale polskim organizacjom. Nawet uwzględniając specyfikę regionu, Polska znajduje się w tym zakresie za Czechami, Rumunią, Litwą i Węgrami. Podobnie jest z projektami na pomoc humanitarną – tylko 0,15% realizują krajowe podmioty trzeciego sektora. Jest to wynik braku skutecznych rozwiązań systemowych (na przykład konkursu grantowego na dofinansowanie projektów unijnych ze źródeł publicznych, dostosowanego do kryteriów Unii Europejskiej) i szybkiego reagowania Ministerstwa Spraw Zagranicznych na potrzeby trzeciego sektora.
Dlaczego 1/3 polskiej pomocy dwustronnej w 2013 roku trafiła do Angoli w ramach jednej umowy kredytowej mimo, że Angola nie jest krajem priorytetowym MSZ, ani nie należy do najuboższych państw?
Ponad 1/3 polskiej pomocy dwustronnej w 2013 roku trafiła do Angoli w ramach jednej tylko umowy kredytowej na budowę i uruchomienie Akademii Rybołówstwa i Nauk o Morzu w prowincji Namibe. Całość umowy – około 70 milionów euro – dotyczy tak zwanej pomocy wiązanej, czyli musi być wydana na polskie produkty i usługi. Polacy – firma NAVIMOR International we współpracy z Akademią Morską w Gdyni – opracowali projekt architektoniczny, zajmują się również przygotowaniem naukowym i pedagogicznym uczelni. Angola nie należy do krajów priorytetowych polskiej współpracy rozwojowej, zdecydowanie nie jest również państwem najuboższym – dochód per capita wyniósł tam w 2013 roku ponad 5,7 tysiąca dolarów amerykańskich (dla porównania dochód per capita Rwandy i Tanzanii – krajów priorytetowych – nie przekracza 700 dolarów amerykańskich). Wiązanie pomocy podnosi koszt realizacji projektu nawet o 15–40%, ograniczając efektywność wsparcia. Pomoc wiązana jest krytykowana przez organizacje pozarządowe i OECD za niską skuteczność i efektywność. Mimo zaleceń i starań Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, jest to nadal standardowa praktyka polskiego rządu.
Źródło: Grupa Zagranica i Raport 2014
Polska Współpraca Rozwojowa - Raport 2014
kontakt