Malawi - najbiedniejszy kraj świata a sprawiedliwość podatkowa [tax justice cz. 3]
Firmy z rozwiniętych krajów często bogacą się działając w biedniejszych państwach, np. zakładają tam fabryki, wykupują ziemię pod uprawę, eksploatują złoża w kopalniach itp. Można pomyśleć, że dają pracę ludziom i przyczyniają się do rozwoju tamtejszych gospodarek. W tym celu firmy negocjują warunki z rządami państw globalnego Południa i często otrzymują zachęty dla przedsiębiorców. Niektóre z nich są uzasadnione, ale inne przynoszą więcej szkody niż pożytku.
Przedsiębiorcy korzystają z ulg podatkowych, wakacji podatkowych (obniżonych stawek na przykład przez 5 czy nawet 10 lat), dotacji, kontraktów rządowych, zniesionych ceł i preferencyjnych pożyczek. Jeśli dane państwo nie zachęci koncernu do inwestycji, ten może przenieść się gdzie indziej. I chociaż w wielu aspektach firmy te szkodzą zamiast pomagać, często jest to jedyny cień szansy na rozwój.
Afryka co roku traci 1 bilion dolarów a drugi bilion jest dłużna bogatym
Raport organizacji pozarządowej ONE pt. „Trillion Dollar Scandal” mówi o tym, że każdego roku 1 bilion dolarów jest po prostu wysysany z budżetów i gospodarek krajów globalnego Południa na skutek działań korupcyjnych dotyczących zawłaszczania surowców naturalnych, wykorzystywania anonimowych fasadowych firm, prania pieniędzy i unikania opodatkowania. Ten bilion może decydować o tym, że miliardy dolarów wydawane ze środków publicznych na pomoc nie przynoszą pożądanych rezultatów. Biedniejsze państwa mają problem z wyjściem ze spirali długów zaciągniętych wiele lat temu na Zachodzie. Afryka wciąż jest wierzycielem reszty świata – w latach 1980-2009 pożyczki wynosiły razem 1,4 biliona dolarów.
Diamenty nie wszystkim dają bogactwo
Jednocześnie afrykańskie państwa posiadają olbrzymie ilości najbardziej wartościowych surowców, zaczynając od ropy i kończąc na diamentach, a mimo to jej mieszkańcy nie mogą wyjść z biedy. Z powodu manipulacji związanych tylko z rajami podatkowymi, kraje globalnego Południa corocznie tracą od 120 do 160 mld dolarów. To więcej niż otrzymują z pomocy rozwojowej.
Malawi, najbiedniejszy kraj świata
Weźmy konkretny przykład. Malawi to małe państwo we wschodniej Afryce, które opiera swoją gospodarkę na rolnictwie.
Żyje tam 16 mln ludzi, z czego prawie milion jest nosicielami HIV, a na każdych 10 tys. obywateli przypadają tylko 3 pielęgniarki. Jak podaje organizacja Action Aid w ciągu 6 lat z powodu działań tylko jednej firmy w przemyśle wydobywczym wypłynęły z Malawi 43 mln USD. Chodzi o australijski koncern Paladin Energy. Tak wielka strata dla budżetu spowodowana jest w większej części zawiłą strukturą korporacyjną, która pozwala na wykorzystanie luk w prawie podatkowym, a także bardzo korzystnymi ulgami podatkowymi, wynegocjowanymi z rządem Malawi.
Lepszy system podatkowy to więcej dzieci w szkołach, więcej jedzenia i mniej chorób
Według Action Aid zniesienie zachęt podatkowych w krajach rozwijających się przyniosłoby 138 mld dolarów zysków dla tych państw. Co można zrobić z taką kwotą? Opłacić podstawową edukację dla 57 mln dzieci. Osiągnąć światowe cele w kwestii redukcji śmiertelności wśród dzieci, polepszenia opieki zdrowotnej dla matek oraz zmniejszenia ilości chorób. Zainwestować w rolnictwo i produkcję żywności w celu rozwiązania problemu głodu. I jeszcze zostało by nam spore kieszonkowe. Modernizacja globelnego systemu podatkowego w imię sprawiedliwości podatkowej między krajami Globalnego Południa i Północy mogłaby znacząco wesprzeć realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju.
10. Cel Zrównoważonego Rozwoju mówi m.in. o eliminowaniu dyskryminujących praw, polityk i praktyk; poprawie regulacji i monitorowania globalnych rynków i instytucji finansowych, oraz wzmocnieniu wdrażania tych regulacji; wzmocnieniu reprezentacji i głosu krajów rozwijających się w procesie decyzyjnym w międzynarodowych instytucjach gospodarczych i finansowych; wprowadzeniu w życie zasady specjalnego i zróżnicowanego traktowania krajów rozwijających się, w szczególności tych najmniej rozwiniętych, zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Handlu.
Przeczytaj kolejny artykuł z serii:
"Jak koncerny zaniżają swój zysk i unikają opodatkowania? (tax justice cz. 4)"
Zdjęcie tytułowe: Chłopiec nad Jez. Niasa w Malawi, fot. Kerim Ekal, licencja CC BY-ND 2.0, nie wprowadzano zmian.
Kampania na rzecz spójności europejskich inwestycji w krajach Globalnego Południa z polityką rozwojową UE i agendą ONZ post-2015
Kampania SPRAWDZAMY INWESTYCJE DLA ROZWOJU jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej (2015-2017).
Zawartość strony wyraża wyłącznie poglądy Polskiej Zielonej Sieci i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej.
kontakt