Książki dla pokoju i rozwoju - początek projektu PZS i Amani Kibera w Kenii

Czy biblioteka może zmienić czyjeś życie? Kiedy spojrzymy na zapomniane osiedlowe filie bibliotek miejskich może nam się wydawać, że nie, co najwyżej po przeczytaniu chwytliwej powieści przez chwilę żyjemy życiem bohaterów książki. Dzieci i młodzież coraz rzadziej zaglądają do biblioteki, mając pod nosem dostęp do Wikipedii i wyszukiwarki Google gdy trzeba odrobić lekcje. Stąd biblioteki zachęcają do zaglądania do nich zapraszając na spotkania, slajdowiska, spotkania autorskie, by zachęcić czytelników do odwiedzin i czytania. Ale biblioteka może odmienić życie, jeśli jest jedynym miejscem w okolicy, gdzie można odrobić lekcje, gdy nie ma się ani jednej podręcznika oraz pozwala na studiowanie materiałów dostępnych w sieci, gdy zaporowe ceny kafejek internetowych nie pozwalają na swobodne korzystanie z dobrodziejstw Internetu.

W ramach środków Polskiej Pomocy przeznaczonych na pomoc rozwojową w 2013 r. Polska Zielona Sieć realizuje projekt pod nazwą "Książki dla pokoju i rozwoju - modernizacja biblioteki oraz aktywizacja wolontariuszy i nauczycieli do tworzenia biblioteki społecznej jako miejsca inicjatyw obywatelskich w slumsach w Nairobi".

Amani Kibera to oddolna inicjatywa obywatelska, zarejestrowana w Nairobi, która aktywizuje społeczność lokalną w Kiberze – dzielnicy slumsów w stolicy Kenii, okrytej złą sławą. Dlaczego? Wiele organizacji pozarządowych, międzyrządowych, samozwańczy „pomagacze” oraz przedstawiciele przeróżnych wyznań próbując znaleźć tam miejsce swojej pracy, służby, często realizowali projekty bez długofalowej perspektywy, chwilowe, „jednorazowe” w swym celu projekty nie angażujące w żaden sposób mieszkańców, utwierdzając ich w relacji bycia biorcą pomocy, a organizacja – dobroczyńcą, donorem.

Rzadko kiedy w przeszłości można by znaleźć przykłady projektów, w których Kiberianie byliby współodpowiedzialni za działania. Ze zgrozą można przeczytać w książce „Dziękujemy za palenie” Adama Leszczyńskiego o planowanych i nigdy nie realizowanych działaniach w tej dzielnicy, o wzruszających zdjęciach celebrytów z małymi, brudnymi dziećmi, o wycieczkach do slumsów i „znikających” projektach realizowanych przez mniejsze i większe organizacje wszelakiego pochodzenia i z różnymi afiliacjami religijnymi i politycznymi.

Amani Kibera to jednak organizacja, która nie oczekuje na pomoc, tylko działa dzięki ogromnemu zaangażowaniu założycieli i przyjaciół. Stworzone własnymi siłami miejsce nazwane Resource Centre z zaczątkami działającej społecznie biblioteki to miejsce spotkań dzieci, młodzieży i lokalnych inicjatyw – jest to miejsce, które obecnie spełnia wiele funkcji społecznych. Zebrane z wycofanych bibliotecznych zbiorów książki, meble z odzysku, czy pozyskane dzięki współpracy Słowackiej Pomocy Rozwojowej meble i sprzęt komputerowy pozwoliły organizacji na uruchomienie miejsca, które jest nadzieją na wyrównanie szans edukacyjnych.

Codziennie można zobaczyć tu tłumy uczniów z okolicznych szkół, które pilnie odrabiają lekcje. Miejsce to pretenduje również do nazwania go centrum doskonalenia zawodowego dzięki organizowanym różnym warsztatom dla grup zagrożonych wykluczeniem oraz jest miejscem spotkań grup nieformalnych w celu organizacji ciekawych inicjatyw społecznych dla mieszkańców dzielnicy Langata i sąsiednich subdzielnic Kibery.

Dziennie z książek i innych pomocy szkolnych korzysta średnio ok. 60 osób - dzieci i młodzieży, miesięcznie zasobów bibliotecznych korzysta ponad 1000 osób. Biblioteka obecnie jest również miejscem przygotowywania się m.in. do rozmów kwalifikacyjnych lub miejscem spotkań doradztwa zawodowego, prowadzonego na zasadzie doradztwa-dyskusji osób bardziej doświadczonych z poszukującymi rozwiązań swoich problemów.

W kwietniu 2013r. rozpoczęły się działania projektowe. W pierwszej kolejności rozpoczęto planowanie renowacji nowej siedziby biblioteki. Członkowie Amani Kibera okazali się być bardziej przedsiębiorczy niż zostało to przewidziane i ze względu na sprzyjające okoliczności i doraźnych sponsorów rozpoczęli generalny remont nowego budynku, zanim jeszcze rozpoczął się polsko-kenijski projekt.

W trakcie spotkania roboczego wspólnie decydowano o dalszych działaniach renowacyjnych, ustalano szczegóły oraz prowadzono, często wielogodzinne, spotkania ustalające sposób komunikacji, wydawania środków, konspekty zajęć oraz pomysły na rozwinięcie działań projektowych. Jeszcze w kwietniu ruszyły przygotowania do renowacji, a obecnie widzimy efekty w postaci przebudowanego i odmalowanego budynku biblioteki.

Planom, spotkaniom i wizytom lokalnych architektów nie było końca. Pomysły i kosztorysy były różnorodne – otoczenie budynku, możliwości bezpiecznego konstruowania dodatkowej bryły, fundamenty i mocowania dachów…

Magda Noszczyk, która będzie prowadziła szkolenia z członkami i wolontariuszami Amani Kibera, spędziła czas na rozmowach próbując zdiagnozować potrzeby szkoleniowe, by móc z liderami Amani zaplanować wspólne warsztaty i treningi motywacyjne dla najbardziej zaangażowanych wolontariuszy.

I najważniejsze: zadecydowano wspólnie o zapotrzebowaniu na warsztaty informatyczne i warsztaty edukacji globalnej dla nauczycieli. Magda i Sławek – zaproszony specjalista od wszelakich złych przygód związanych z siecią, Internetem, oprogramowaniem, a także z wiedzą dotyczącą działalności w sieci, rozpoczęli przygotowanie konspektów do warsztatów.