Działania Praskiej Akademii Ekumenicznej na rzecz Sprawiedliwego Handlu

Praska Akademia Ekumeniczna (Ekumenická akademie Praha – EAP) to niezależna pozarządowa organizacja non-profit, która zajmuje się edukacją dorosłych, organizując seminaria, konferencje i warsztaty na tematy związane z kulturą, polityką, religią i społeczeństwem, sprawiedliwością społeczną, zrównoważonym rozwojem, podziałem Północ-Południe itp. EAP aktywnie współpracuje z organizacjami partnerskimi z regionu Europy Środkowej i Wschodniej oraz innych części Europy. W ramach swoich zadań EAP bierze również udział w działaniach rzeczniczych i lobbingowych oraz podejmuje działalność badawczą.

EAP rozpoczęła swoją aktywność w 1995 r., a zarejestrowana została w styczniu 1996 r. Członkami Akademii jest obecnie pięć czeskich kościołów, sześć innych instytucji oraz osoby prywatne pochodzące z różnych krajów i środowisk. EAP jest pierwszą organizacją z nowych krajów członkowskich UE, która została członkiem sieci EURODAD zajmującej się problematyką długów i rozwoju. Jest także członkiem-założycielem Czeskiego Forum Współpracy Rozwojowej (FoRS), Czeskiego Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu oraz czeskiej edycji światowej kampanii na rzecz walki z ubóstwem – GCAP (Global Call to Action Against Poverty). Ponadto, EAP współpracuje z innymi międzynarodowymi sieciami, takimi jak Dévelopment et Civilisation i Oikosnet. Innymi partnerami Akademii są liczne kościoły, organizacje kościelne oraz krajowe i międzynarodowe organizacje pozarządowe.

Spora część działalności edukacyjnej, a także praktycznej Akademii związana jest z problematyką szukania alternatyw wobec tzw. wolnego handlu. Handel globalny oraz warunki, na których jest obecnie prowadzony, stanowią jeden z najpotężniejszych instrumentów zachowania, a nawet zwiększania gospodarczej nierówności pomiędzy Globalną Północą a Globalnym Południem. Biedne kraje rozwijające się są zmuszane na wiele sposobów do otwarcia swoich rynków na towary z krajów rozwiniętych. Jednocześnie muszą eksportować swoje produkty rolne dostosowane do potrzeb importerów, w efekcie tracąc możliwość wyżywienia własnych obywateli. Subsydiowanie produkcji rolnej przez bogate kraje oraz pozyskiwanie przez nie ziemi w krajach rozwijających się prowadzi do dalszego niszczenia najuboższych gospodarek.

Te kwestie już pod koniec lat 90-tych XX w. poruszane były przez EAP na seminariach oraz w wydawanych przez nią publikacjach, poprzez które podnoszono świadomość czeskiego społeczeństwa. Dzięki temu wiele osób lepiej zrozumiało złożony kontekst rozwoju najbiedniejszych krajów. Wciąż jednak brakowało przestrzeni do podejmowania przez społeczeństwo adekwatnych działań praktycznych poza finansowym wspieraniem określonych projektów rozwojowych lub uczestnictwem w akcjach protestacyjnych, w których nie przywykli angażować się obywatele Czech. W tym kontekście zauważono potencjał dla działalności związanej ze Sprawiedliwym Handlem.

Pionierską inicjatywą na rzecz Sprawiedliwego Handlu w Czechach było utworzenie przez kilka protestanckich parafii w Pradze organizacji Jeden Świat (Jeden svět), w ramach której w 1994 roku otwarto pierwszy sklep z produktami Sprawiedliwego Handlu. Organizacja opiera się wyłącznie na pracy wolontariuszy, a oprócz towarów pochodzących ze Sprawiedliwego Handlu sprzedaje także produkty wytwarzane przez osoby niepełnosprawne. Nieco później w Pradze otwarto kolejny sklep Sprawiedliwego Handlu. EAP wsparła tę inicjatywę i zdecydowała zwiększyć swoje zaangażowanie na rzecz polepszenia sytuacji najuboższych osób w krajach rozwijających się. Cel ten postanowiła realizować właśnie poprzez wspieranie rozwoju ruchu Sprawiedliwego Handlu.

Ważnym krokiem w tym względzie było utworzenie hurtowni produktów Sprawiedliwego Handlu. Ułatwiło to powstawanie nowych inicjatyw detalicznych, ponieważ sprzedawcy nie musieli się już martwić przepisami importowymi oraz kwestią certyfikacji produktów. Ta pionierska działalność okazała się sukcesem, a EAP stała się od 2003 r. pierwszym sprzedawcą hurtowym produktów Sprawiedliwego Handlu w krajach postkomunistycznych. Działalność handlowa, początkowo dosyć ograniczona, zachęciła innych do sprzedaży produktów Sprawiedliwego Handlu w sklepach, w biurach organizacji pozarządowych i innych miejscach. Przystąpienie Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej znacząco uprościło przepisy celne i umożliwiło bezproblemowy import żywności.

Aktywności handlowej od początku towarzyszyła szeroko zakrojona działalność edukacyjna, realizowana poprzez wykłady, seminaria, akcje medialne oraz publikacje. W ramach licznych projektów finansowanych głównie ze środków Unii Europejskiej, EAP ukazuje Sprawiedliwy Handel jako realną alternatywę dla dominującego systemu handlowego. Sprawiedliwy Handel gwarantuje producentom w krajach rozwijających się godne życie i możliwość dalszego rozwoju. Wytwarzaniu produktów żywnościowych na eksport towarzyszy uprawa żywności na własne potrzeby przy wykorzystywaniu zrównoważonych metod upraw przyjaznych środowisku naturalnemu. Klienci z bogatych krajów, kupując produkty Sprawiedliwego Handlu, zyskują szansę wspierania sprawiedliwego rozwoju. Dodatkowe korzyści dla konsumentów to nabywanie produktów wysokiej jakości oraz świadomość etycznego postępowania.

EAP jest aktywnym partnerem wielu organizacji, które współpracują na rzecz Sprawiedliwego Handlu. W 2004 r. Akademia, razem z organizacjami Jeden Świat i NaZiemi (NaZemi – Společnost pro fair trade), była założycielem Czeskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwego Handlu (Asociace pro fair trade) – organizacji parasolowej, która liczy obecnie siedmiu członków. W 2009 r. organizacja ta podpisała po kilku latach negocjacji umowę z najważniejszą organizacją certyfikującą Sprawiedliwego Handlu, Fairtrade Labelling Organisations International – FLO (właściciel marki Fairtrade), stając się jej pierwszym partnerem i pierwszą organizacją marketingową w krajach postkomunistycznych. Natomiast w 2010 r. EAP została pierwszym czeskim członkiem Światowej Organizacji Sprawiedliwego Handlu (World Fair Trade Organisation). Na poziomie krajowym EAP ściśle współpracuje zwłaszcza ze wspomnianą już organizacją NaZiemi, które równie mocno angażuje się w działania edukacyjne dotyczące Sprawiedliwego Handlu. Organizacje te wspólnie koordynują kilka projektów.

Miarą sukcesu ruchu Sprawiedliwego Handlu w Czechach są wzrastające obroty jego produktami, które w 2009 r. przekroczyły 2 miliony euro.

Autor: Jiří Silný - Ekumenická akademie Praha (Czechy)

Artykuł powstał przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Za jego treść odpowiada Polska Zielona Sieć oraz jej partnerzy i w żadnym stopniu nie może być on postrzegany jako odzwierciedlenie stanowiska Unii Europejskiej. Artykuł powstał także w ramach projektu „Środkowoeuropejskie partnerstwo na rzecz zrównoważonego rolnictwa i suwerenności żywnościowej” dofinansowanego ze środków International Visegrad Fund.

Dokumenty do pobrania:

Działania Praskiej Akademii Ekumenicznej na rzecz Sprawiedliwego Handlu (EAP)


 
Nasi Partnerzy Amani Kibera Instytut Globalnej Odpowiedzialności Counter Balance Polska Akcja Humanitarna Grupa Zagranica Bankwatch Network Polska Zielona Sieć